ولایتی علیه ولایتی

رسانه  تصویری تحلیلی بهمن،گروه سیاست: علی‌اکبر ولایتی در مصاحبه‌ی اخیر خود با رسانه KHAMENEI.IR به تحلیل سفر رؤسای جمهور روسیه و ترکیه به ایران پرداخته است. او در بخشی از این مصاحبه در مورد رابطه‌ی ایران و شرق می‌گوید:« این کشورها صاحب فناوری هستند و بارها برخلاف غرب درخواست‌های ما را اجابت کرده‌اند و توانایی‌های خودشان را در اختیار ما گذاشته‌اند. خب، ما از یک کشور هم‌پیمان دیگر چه می‌خواهیم؟» ولایتی در ادامه‌ی مصاحبه با اشاره به بدعهدی های آمریکا و کشورهای اروپایی می‌گوید:« در چنین شرایطی چگونه بعضی از افراد با ساده‌لوحی می‌گویند به‌سمت غرب برویم؟!» این در حالی است که ولایتی در جریان مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری سال 92 و بعد از توافق برجام مواضع متضادی را اتخاذ کرده بود.

تقابل ولایتی و جلیلی در مناظرات سال92

در میان مناظره‌های انتخاباتی سال 92، یکی از جنجال برانگیزترین قسمت ها مربوط به سومین مناظره‌ بود. در این قسمت کاندیداها در رابطه‌ی با مباحث سیاسی نظراتشان را ارائه می‌دادند. یکی از داغ ترین زمان های این قسمت، به تقابل جلیلی و ولایتی مربوط می‌شود. ولایتی در آن جا با نقدی به مدل مذاکره‌ی جلیلی می‌گوید:« دیپلماسی این نیست که انسان برود در مقابل کشور‌های دیگر خطابه بخواند».

او در ادامه به این مسأله اشاره می‌کند که اگر ایران در آلماتی کوتاه می‌آمد، حصول توافق امکان‌پذیربود. ولایتی در ادامه سرسختی نشان دادن تیم مذاکره کننده ایرانی را از دلایل عدم توافق می‌داند. او در بخشی از سخنان خود می‌گوید:« ما باید با همه‌ی دنیا و با آن هایی که مذاکره می‌کنیم تعامل داشته باشیم». جلیلی در ادامه به ولایتی پاسخ می‌دهد:«بله در آلماتی این بحث بود که ما بیاییم بیست درصد را بدهیم در ازای دو تحریمی که می‌خواهد بعدا برداشته شود؛ یعنی دُر در برابر آبنبات». ولایتی در حالی که به عنوان نماینده‌ی گفتمان انقلابی در مناظرات شناخته می‌شد، در نهایت ایده‌های مطرح شده توسط او مؤید جریان غربگرا بود. ولایتی نزدیک ترین فرد به حسن روحانی در طول مناظرات به حساب می‌آمد. «توافق بد بهتر از عدم توافق»، ایده‌ی محوری گفتمان غربگرایان،‌از زبان ولایتی هم شنیده می‌شد. همین ایده از ۹۲ تا ۱۴۰۰، فضای دیپلماسی کشور را تحت تاثیر قرار داد؛ فوقع ما وقع.

ولایتی و برجام

نکته‌ی جالب این است که دو سال بعد، در زمان توافق برجام ، تیم مذاکره کننده همان کاری را در نهایت اجرایی کرد که ولایتی به آن اشاره کرده بود. ایران در برجام موافقت کرد که اورانیوم را بیش از ۳٫۶۷درصد غنی‌سازی نکند. بعد از این نه تنها خبری از رفع تحریم‌ها نبود بلکه تحریم‌های ظالمانه‌ی دیگری نیز علیه ایران چه در دوره‌ی اوباما و چه در دوره‌ی ترامپ به تصویب رسید.

در واقع این همان ترسی بود که مانع توافق تیم مذاکره کننده، در آلماتی شده بود. ولایتی همان‌طور که انتظار می‌رفت بعد از توافق برجام، از آن حمایت کرد. آبان ماه سال 94 ولایتی در مصاحبه با هفته نامه مثلت در رابطه با برجام می‌گوید:« «استنباط من این است كه ما نرفتیم مذاكره كنیم كه فقط مذاكره كرده باشیم، بلكه می‌خواستیم به یك نتیجه برسیم. بالاخره با ضرب‌الاجل‌هایی كه داشتیم و جدول زمان‌بندی‌ كه در اختیار بود به اینجا رسیدیم و بنایمان بر این بود كه اگر اصلی كه فواید حداكثر و زیان‌های حداقل داشته باشد، حاكم باشد، بپذیریم. پس اصل بر این بود كه به نتیجه‌ای برسیم كه همین برجام است.» این مصاحبه چکیده‌ی موضع ولایتی در رابطه‌ی با برجام را نشان می‌دهد. ولایتی البته به این حد هم بسنده نکرد و برجام را تصمیم نظام دانست. برجامی که مقام معظم رهبری بارها اشاره کردند از خطوط قرمز در نظر گرفته شده عبور کرده است.

نه جنگ می‌شود و نه مذاکره می‌کنیم

تحلیل بسیاری از افراد من جمله ولایتی برای توجیه برجام این بود که راه حل جایگزینی برای برنامه جامع اقدام مشترک وجود نداشت. این تحلیلی بود که متاسفانه رئیس جمهور وقت نیز بدان باور داشت. به طور کلی در زمان‌های گوناگون، حامیان به توافق رسیدن با غرب این دو گانه سازی غلط را مطرح می‌کنند. نهایت استدلالشان هم این است که اگر توافق بدی در گذشته صورت گرفته، یا توافقی که در آینده حاصل می‌شود دچار مشکلات فراوانی باشد، اتفاق مهمی نیست چون مانع بروز جنگ شده است.

البته این ایده مذاکره کنندگان غربی برای مذاکرات بوده و هست؛ که مع الاسف برخی در داخل همان حرف‌ها را تکرار می‌کنند. مقام معظم رهبری در تاریخ ۱۳۹۷/۰۵/۲۲در دیدار با اقشار مختلف مردم، به شرح این مساله در آن زمان پرداختند. ایشان در بخشی از این سخنرانی می‌گویند:« شبحِ جنگ را بزرگ می‌کنند برای اینکه یا ملّت را بترسانند یا ترسوها را بترسانند؛ چون بالاخره ما یک مشت ترسو هم داریم دیگر اینها را بترسانند؛ ... به‌هرحال هم راجع به جنگ، هم راجع به مذاکره صحبت می‌کنند. خب، بنده حالا دو سه نکته را درباره‌ی هرکدام از اینها عرض خواهم کرد، لکن حالا قبل از اینکه این نکات را بگویم، به‌طور خلاصه در دو کلمه به ملّت ایران بگویم: جنگ نخواهد شد و مذاکره نخواهیم کرد». 

موضع گیری جدید

ولایتی در جدیدترین مصاحبه خود با   KHAMENEI.IR گویی به نقد نظرات قبلی خود پرداخته است. او در این مصاحبه می‌گوید:« متأسفانه کشورهای اروپایی به‌لحاظ تبعیت از سیاست‌های آمریکا و پذیرش بی‌قیدوشرط تحمیل‌های آن‌ها در سیاست خارجی آن‌قدر تنزل کرده‌اند که در تاریخ اروپا سابقه ندارد. در چنین شرایطی چگونه بعضی از افراد با ساده‌لوحی می‌گویند به‌سمت غرب برویم؟! کدام غرب؟! غربی که تحت فشار آمریکا و تلقینات سراسر دروغ دوره‌گردهای صهیونیست همواره علیه جمهوری اسلامی ایران تبلیغات دروغ می‌کنند، فشار سیاسی می‌آورند و در جهت تضعیف جمهوری اسلامی از هیچ‌کاری فروگذار نمی‌کنند». ولایتی در این مصاحبه حرکت به سمت مذاکره‌ی با آمریکا و اروپا را ساده لوحی می‌داند. این در حالی است که او در سال 92 یکی از طرح‌های دولت خود را تعامل با همه‌ی کشور‌های جهان می‌دانست. موضع‌گیری های امثال ولایتی نهایتا کشور را مجبور به توافقی کرد که به اذعان گروه‌های مختلف هیچ عایدی برای ایران نداشت. شاید اگر حامیان ایده‌ی غربگرایی به جای موضع گیری‌های هیجانی با نگاهی تخصصی به مساله می‌نگریستند، خسارت برجام به ایران تحمیل نمی‌شد. البته با توجه به اتفاقات اخیر نباید این تصور در اذهان به وجود بیاید که  جمهوری اسلامی عقد اخوت با کشور یا کشورهای خاصی بسته است. روابط خارجی ایران باید طبق منافع ملی و آرمان‌های موجود در گفتمان جمهوری اسلامی باشد.

 |انتهای پیام|